NAAM Henk Pelleboer LEEFTIJD 63 jaar BEROEP (Weidevogel)boer in Mastenbroek LEUKSTE AAN DIT VAK VIND IK De vrijheid en in de natuur werken samen met onze ‘hulpboeren’. FAVORIETE KAAS Bastiaansen Weidevogelkaas / Red de Rijke Weide kaas.
In de vorige editie van de Vers van ’t mes vertelden we in een gesprek met Vogelbescherming Nederland meer over weidevogels en de problematiek rondom deze vogels. Om deze problematiek onder de aandacht te brengen heeft Bastiaansen Biologische kaas in samenwerking met Vogelbescherming Nederland en Rouveen Kaasspecialiteiten, de Bastiaansen Weidevogelkaas ontwikkeld en deze is vanaf nu te koop bij uw kaasspecialist! De melk voor deze kaas is afkomstig van drie biologische boeren die hun land inrichten conform de eisen rondom weidevogelbeheer. Ze stellen een deel van hun land beschikbaar aan de weidevogels om te nestelen en hun jongen groot te brengen. Hier krijgen zij een vergoeding voor. De melk wordt speciaal voor deze kaas apart opgehaald om Bastiaansen Weidevogelkaas van te maken. Boer Henk Pelleboer is één van deze boeren en vertelt graag meer over zijn bedrijf en zijn weidevogelbeheer.
In 1992 is het voor Henk allemaal begonnen en neemt hij de boerderij van zijn vader over. ‘Het plan was dat mijn broer het bedrijf van mijn vader overnam, maar hij is naar Canada verhuisd. Toen kwam de vraag bij mijn vrouw en mij of wij het bedrijf over wilde nemen. Ik had wel een agrarische opleiding, maar na mijn opleiding ben ik de diepvrieshandel ingegaan. Het leven als échte boer was dus echt even wennen, omdat ik twaalf jaar echt iets anders gedaan had.
Mijn vader was een gangbare boer en dit heb ik de eerste jaren zo voortgezet. Door mijn baan in de diepvrieshandel kreeg ik de verschuiving en trends mee naar meer biologisch voedsel. Dit heeft mij getriggerd om na te denken over een biologische bedrijfsvoering. In 1997 hebben wij deze stap gezet en zijn wij als biologische boer verder gegaan. De omschakeling van gangbaar naar biologisch duurt twee jaar. Dat waren twee moeilijke jaren, je maakt veel extra kosten maar krijgt nog geen meerwaarde voor je product. In 1999 mochten we biologische melk gaan leveren. Precies in dat jaar startte de kaasfabriek in Rouveen met het verwerken van biologische melk en hebben wij ons daarbij aangesloten.’
De interesse naar weidevogels is er bij Henk altijd al geweest. ‘Toen wij het bedrijf overnamen, hadden we elk jaar wel een paar nesten in het land en daar ben je natuurlijk zuinig op. Ik deed toen nog niks extra’s voor de weidevogels. Totdat na een paar jaar de Natuurvereniging en de Overheid meer aandacht aan weidevogels ging besteden. Rond deze tijd ontstond ook de vergoeding voor het later maaien van het land voor de weidevogels. Daarnaast was de gemeente Zwolle op zoek naar een boer die met weidevogelbeheer wilde starten. De gemeente ging een nieuwe wijk bouwen op een plek waar veel weidevogels verbleven. Daarom waren ze op zoek naar een plek waar deze weidevogels heen konden. De overheid stelt dit tegenwoordig verplicht; als er een weidevogelgebied verloren gaat, moet er gezocht worden naar een andere plek. Na veel gesprekken met de gemeente Zwolle en Vogelbescherming Nederland zijn we vrij snel met weidevogelbeheer gestart.’
Henk vindt het erg mooi om weidevogelboer te kunnen zijn. Zijn bevlogenheid voor de weidevogels resulteert ook in een prachtige prijs. In 2018 heeft Henk de Gouden Grutto Award gewonnen, dé prijs voor de natuurvriendelijkste boer in Nederland. De vraag wat je er allemaal voor moet ‘laten’ om weidevogelboer te zijn, draait hij om naar: wat mag je er allemaal voor doen om weidevogelboer te zijn? Op al het land houden we rekening met de weidevogels en richten het hiervoor in. Het weidevogelseizoen loopt van half maart tot half juni. De weidevogels krijgen voorrang waardoor onze koeien pas na 15 juni op het land mogen waar de weidevogels gebroed hebben.
Wij hebben verschillende plas-drassen aangelegd op ons land. Dit betekent dat we het land van half februari tot half juni onder water zetten. Er staat dan zo’n 5-20 centimeter water op het land. De weidevogels gebruiken dit om voedsel te zoeken, te baltsen, te slapen en te ruien.
En een derde van ons land is 15 juni kruidenrijk grasland. Wij gaan pas maaien nadat alle weidevogels weer uitgevlogen zijn, dit is meestal half juni. Het kruidenrijk grasland waar de weidevogels zitten, bemesten wij alleen met stromest. Deze mest is veel beter voor het bodemleven, waar de weidevogels meer voedsel uithalen. En de stukjes stro uit de mest gebruikt de Kieviet om zijn nest mee te maken.’
Al het eerder genoemde resulteert in een prachtig landschap, wat in het weidevogelseizoen vol zit met weidevogels en nesten. ‘Vorig jaar hadden we ongeveer 100 nesten. De Grutto komt bij ons het meeste voor, ongeveer 35 nesten. Daarna de Kieviet (25), Tureluur (15), Leeuwerik (7), een paar nesten van de Wulp en de meest uitzonderlijke vorig jaar was de Kwartel. Elke weidevogel maakt op een andere manier zijn nesten. Het nest van de Kieviet zie je het snelst, deze ligt open op het land. De Grutto daarentegen nestelt in langer gras en daardoor zijn deze nesten moeilijker te vinden.’
Wanneer de jongen uit het ei zijn, moeten ze zichzelf direct redden. Het zijn zogenaamde nestvlieders. Ze komen niet meer terug in het nest en moeten zelf op zoek naar voedsel. Behalve bij de Leeuwerik, deze jongen blijven nog drie weken in het nest zitten. Het duurt ongeveer drie weken voordat ze kunnen vliegen. En als ze dan kunnen vliegen, trekken de vogels weer terug naar Zuid-Spanje of Zuid-Afrika. De meeste weidevogels zijn dus vaak maar voor een korte periode in Nederland. Half juni, wanneer alle weidevogels uitgevlogen zijn, is voor Henk het moment dat hij zijn land weer gaat maaien, omdat dan alle nesten leeg zijn.
Henk is een ondernemende boer en organiseert tal van activiteiten op zijn boerderij. In het weidevogelseizoen organiseert hij zelfs weidevogelsafari’s en gaat hij met een échte safari bus het land in om weidevogels te spotten. ‘Het idee kwam mede van de gemeente Zwolle. Zij hadden zoiets; dit moeten de Zwollenaren ook zien. Zo gezegd, zo gedaan! We kochten een oude camper en hebben deze omgebouwd tot safari bus. Deze safari wordt nu veel geboekt door groepen zoals families, bedrijven of feestjes. De mooiste periode om met de bus het land in te gaan, is half mei tot en met half juni. We gaan in die periode soms wel drie tot vier keer per dag met een volle bus het land in!’
Naast het hebben van 180 koeien, weidevogelboer te zijn en het organiseren van verschillende activiteiten, hebben Henk en zijn vrouw ook nog een Zorgboerderij. ‘Het idee kwam van mijn vrouw, zij is van oorsprong opgeleid in de zorg en toen de kinderen groter waren, wilde zij hier weer iets mee gaan doen. Zo is het idee ontstaan en achteraf gezien een geweldige combinatie, waar we zelf heel veel energie van krijgen. De ‘hulpboeren’ vinden het hier fantastisch en helpen op verschillende vlakken mee op de boerderij. We hebben ongeveer 30 ‘hulpboeren, waarvan er ongeveer 12 per dag hier zijn.
En dit is nog niet alles, want naast de prachtige boerderij in de polder van Mastenbroek, hebben Henk en zijn vrouw nog twee andere boerderijen. Eén daarvan is een boerderij waar vooral jongvee staat. Dit onderhoudt één van Henk zijn zonen samen met de hulpboeren. De andere locatie is een stadsboerderij, aan de rand van Zwolle. Hier is onder andere een biologische moestuin, een bloemenpluktuin en bijenkassen.
We sluiten af met de vraag of Henk nog toekomstdromen heeft. ‘We hebben ondertussen 15 kleinkinderen (16e op komst) en daar genieten we enorm van. Ik ben nu 63 jaar en wil graag nog lang blijven werken, maar ik zal het op den duur wel afbouwen. Voor de komende periode hebben we vooral heel veel zin om samen als familie de stadsboerderij verder uit te breiden met onder andere een theeschenkerij en een eigen winkeltje.'
WIL JIJ OP WEIDEVOGEL SAFARI? KIJK DAN VOOR DE MOGELIJKHEDEN OP DE WEBSITE! NAAST DEZE BIJZONDERE SAFARI IS ER NOG VEEL MEER TE DOEN OP DE BOERDERIJ. EEN INFORMATIEF EN LEUK UITJE! WWW.BOERPELLEBOER.NL
